Trouw
Het was een zootje ongeregeld dat in de jaren na de oprichting in 1902 het gasthuis voor zieke hulpbehoevenden en ouden van dagen in Sint-Antonius in het Brabantse Leur bevolkte.
Moeilijk opvoedbare meisjes, mannelijke en vrouwelijke zwakzinnigen en epileptici ontvingen er de zorg van de vrouwelijke religieuzen.
Vanaf het begin van de jaren twintig ging Sint-Antonius zich specialiseren in ‘rustige, vrouwelijke krankzinnigen’. Die moesten wel katholiek zijn, want het was de tijd van de verzuiling.
Met behulp van archiefmateriaal beschrijft Willemsen in detail hoe het gasthuis onder leiding van vrouwelijke religieuzen langzamerhand verandert in een professionele psychiatrische instelling met mannelijke artsen aan het hoofd, waar insulinekuren hun intree doen en van psychofarmaca wonderen verwacht worden.
De geschiedenis van wat nu algemeen psychiatrisch ziekenhuis Het Hooghuys in Etten-Leur is, illustreert de ontwikkeling van de psychiatrie, met een steeds verfijndere diagnostiek, de intree van methodes als de elektroshock en van psychofarmaca, de steeds terugkerende discussies over psychiatrische aandoeningen als maatschappelijk of als individueel probleem.
'Van God los' laat ook goed zien hoe moeizaam de verhouding tussen de rooms-katholieke kerk en psychiatrie lange tijd geweest is en welke gevolgen dat had: een tekort aan katholieke psychiaters bijvoorbeeld.
Monic Slingerland, 27-02-1998
Zorg is misschien wel een groot woord. Veertien zusters hadden vijftig mannen en honderd vrouwen onder hun hoede. Als een mannelijke epilepticus het te bont maakte, sloten de zusters hem op in het ‘zandhok’, een voorloper van de isoleercel in de vorm van een schuurtje.
Oud-werknemer Cees Willemsen heeft in opdracht van Het Hooghuys de geschiedenis van de psychiatrische instelling geschreven. Het eerste deel, dat tot 1967 gaat, is nu verschenen.
Patiëntenstatussen werden nauwelijks bijgehouden en voor zover het gebeurde zijn ze na vertrek of overlijden van de patiënten vernietigd. Gelukkig heeft Willemsen toch kans gezien de patiënten in beeld te brengen, deels door een aantal brieven van patiënten en over patiënten te publiceren. Ook voerde hij gesprekken met religieuzen die destijds in Sint Antonius gewerkt hebben.
Willemsen is er daardoor in geslaagd een levendig beeld te geven van die beginjaren van zo’n psychiatrische instelling.